Żołnierz rosyjski w czasie powstania listopadowego, które rozpoczęło się w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, był reprezentantem armii Imperium Rosyjskiego. Jego główną rolą było stłumienie tego zrywu niepodległościowego, skierowanego przeciwko rosyjskiej dominacji nad ziemiami polskimi, które w tamtym okresie były częścią Królestwa Polskiego będącego w unii personalnej z Rosją.

Powstanie listopadowe było bezpośrednią reakcją na politykę cara Mikołaja I, który dążył do całkowitej rusyfikacji i integracji Królestwa Polskiego z Rosją, ograniczając jego autonomię. Żołnierze rosyjscy, stacjonujący w Królestwie Polskim jako gwarancja rosyjskiej kontroli, zostali zaskoczeni wybuchem powstania, jednak szybko podjęli działania mające na celu jego stłumienie. Rola żołnierza rosyjskiego w kontekście powstania listopadowego jest więc ściśle związana z militarną reakcją na polski zryw niepodległościowy, próbą zachowania rosyjskiej dominacji oraz późniejszymi represjami, które miały zapobiec podobnym wydarzeniom w przyszłości.