Potop szwedzki to nazwa okresu historycznego obejmującego serię wojen i konfliktów, które miały miejsce w latach 1655–1660 między Szwecją a Rzeczpospolitą Obojga Narodów, wspieraną przez swoich sojuszników, m.in. Brandenburgię, Danię oraz Rosję. Nazwa „potop” odnosi się do klęski, zniszczeń i ogromnych strat, jakie Polska poniiosła podczas tego konfliktu.

Główne przyczyny potopu szwedzkiego obejmowały:

1. Ambicje ekspansyjne Szwecji pod wodzą króla Karola X Gustawa, który chciał rozszerzyć terytorium swojego państwa kosztem osłabionej wewnętrznie Rzeczypospolitej.
2. Kryzysy wewnętrzne w Polsce, w tym konflikty polityczne, niezadowolenie szlachty, nierozstrzygnięte spory dynastyczne oraz słabość władzy królewskiej.
3. Odradzająca się potęga Szwecji po okresie wojen wewnętrznych i zaangażowania w wojny trzydziestoletnie.
4. Wrogie relacje między Polską a Szwecją oraz dążenie do dominacji nad Morzem Bałtyckim.

Podczas potopu szwedzkiego wojska szwedzkie wkroczyły na tereny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zajmując wiele miast, twierdz i obszarów. Szwedzka inwazja spotkała się z niewielkim oporem, gdyż siły polskie były osłabione wewnętrznymi konfliktami i kryzysem politycznym. Szwedzi zdobyli m.in. Warszawę, Kraków oraz Wilno.

Jednak Polska nie była pozostawiona sama sobie. Dzięki sojuszom z innymi państwami, m.in. Rosją, Brandenburgią, a także wkroczeniu Danii na terytorium Szwecji, sytuacja zmieniła się na korzyść Rzeczypospolitej. W 1656 roku odbyła się bitwa pod Warszawą, w której wojska polsko-kozackie pokonały armię szwedzką, co odwróciło losy konfliktu.

Ostatecznie w 1660 roku, po podpisaniu pokoju w Oliwie, Szwecja zrzekła się większości swoich zdobyczy terytorialnych na rzecz Rzeczypospolitej, a potop szwedzki zakończył się klęską Szwecji i umocnieniem pozycji Polski. Potop szwedzki pozostaje jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski, mającym ogromny wpływ na dalsze losy kraju i całego regionu.