Powstanie styczniowe, które wybuchło 22 stycznia 1863 roku, było największym zrywem narodowym przeciwko zaborcom w XIX wieku w Polsce. Jego bezpośrednią przyczyną była narastająca frustracja polskiego społeczeństwa spowodowana represyjną polityką carskiej Rosji po upadku powstania listopadowego. Powstanie miało na celu odzyskanie niepodległości przez Polskę, szczególnie tereny zaboru rosyjskiego, gdzie represje były najbardziej dotkliwe.

Powstanie zaczęło się od zbrojnego wystąpienia młodych spiskowców w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku. Na przestrzeni następnych miesięcy walka rozprzestrzeniła się na większą część ziem polskich znajdujących się pod panowaniem Rosji, a później również na Litwę, Białoruś i częściowo na Ukrainę.

Powstańcy, pomimo początkowego entuzjazmu i wsparcia społecznego, mieli do czynienia z przeważającymi siłami carskiego wojska. Brakowało im również wsparcia zewnętrznego oraz jednolitego dowództwa i planu działania. Powstanie charakteryzowało się partyzanckim stylem walki, ale Rosjanie stosowali brutalne metody represji, co ostatecznie doprowadziło do upadku zrywu.

Po długich i krwawych walkach, powstanie zostało stłumione przez wojska rosyjskie w 1864 roku. Skutkiem tego były masowe represje, konfiskaty majątków, aresztowania i zesłania tysięcy Polaków na Syberię, a także zniesienie autonomii Królestwa Polskiego i jeszcze większa rusyfikacja. Mimo porażki, powstanie styczniowe pozostało ważnym symbolem polskiej walki o niepodległość.